4Life4Health
081-866-4824 , 061-294-2359

Your shopping cart

ไม่มีสินค้าในตะกร้าของคุณ

Site Home |

ระบบภูมิคุ้มกัน

วันที่: 28-12-2014

ความรู้เรื่องระบบภูมิคุ้มกันของเรา

มาดูกันค่ะว่า...เมื่อภูมิคุ้มกันอ่อนแอจะเป็นอย่างไร?

ระบบภูมิคุ้มกัน ตอนที่ 1

ระบบภูมิคุ้มกัน ตอนที่ 2

ดูแลสุขภาพให้แข็งแรงตั้งแต่วันนี้ หากเรามีภูมิต้านที่ดีสามารถต่อสู้กับเชื้อโรค

ในร่างกายได้ก็จะลดความรุนแรงของการเจ็บป่วยลง

ในปัจจุบันปัญหาด้านสุขภาพของเรา ส่วนใหญ่มักมีสาเหตุมากจากปัจจัยเสี่ยง

ด้านต่างๆ (ไม่ว่าจะเป็นปัจจัยภายนอกหรือปัจจัยภายใน ) เช่น อาหาร ยา สาร

ปนเปื้อน ความเครียด ความชรา อนุมูลอิสระ ภาวะโลกร้อน มลพิษสภาวะแวดล้อม

ฯลฯ ล้วนส่งผลทำให้ภูคุ้มกันของคนเราเกิดการเสียสมดุลและเป็นต้นเหตุของการ

เจ็บป่วยตามมา จึงอาจก่อให้เกิดโรคต่างๆ ดังนี้ เช่น

ในปัจจุบันแม้มีความก้าวหน้าทางการแพทย์ แต่ไม่ได้ช่วยให้จำนวนผู้ป่วยด้วย

" โรคติดเชื้อ / โรคที่ไม่ติดเชื้อ" ลดลงไปกว่าเดิม แต่ในทางตรงกันข้ามจำนวน

ผู้ป่วยด้วยโรคต่างๆ รวมทั้งโรคมะเร็ง โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคระบบทาง

เดินหายใจ ระบบต่อมไร้ท่อ โรคทางด้านจิตและประสาทกลับมีเพิ่มมากขึ้น ทั้งนี้

เป็นผลมาจากระบบภูมิคุ้มกันของประชากรอ่อนแอ เนื่องมาจากปัจจัต่างๆ ได้แก่

สิ่งแวดล้อม มลภาวะทั้งทางน้ำ ทางอากาศ และสิ่งปนเปื้อนในอาหารการได้รับ

สารอาหารไม่ถูกส่วน หรือไม่มีประโยชน์รวมไปถึงยารักษาโรค พฤติกรรมและ

ความเครียดที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันตลอดเวลา สิ่งเหล่านี้เป็นปัจจัยเสริมที่ทำ

ให้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายอ่อนแอลง ก่อปัญหาสุขภาพ

โดยธรรมชาติร่างกายคนเราจะมีกลไกการควบคุมดูแลสุขภาพเพื่อต่อต้าน

การเจ็บป่วย เมื่อมีปัจจัยที่มากระทบ เช่น ภาวะทุโภชนาการ มลภาวะจาก

สิ่งแวดล้อม การบาดเจ็บ ความเครียด ซึ่งทำให้สุขภาพอ่อนแอลง ถ้าระบบ

ภูมิคุ้มกันแข็งแรงหรือได้รับสารอาหารต่างๆ รวมทั้งวิตามินและเกลือแร่

กรดไขมันจำเป็น กรดอะมิโนเพียงพอ มีการดูแลสุขภาพดี ร่างกายก็จะ

สามารถปรับตัวสู่ภาวะปกติได้ แต่ถ้าระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ หรือได้รับสาร

อาหารที่ไม่เพียงพอ ร่างกายจะไม่สามารถปรับตัวได้ ก็จะเข้าสู่ภาวะเจ็บป่วย

และเป็นโรคซึ่งจะต้องใช้ยาในการรักษา ดังนั้น เพื่อสุขภาพที่ดีและมีระบบ

ภูมิคุ้มกันที่แข็งแรงลดการเจ็บป่วย เราจึงควรดูแลสุขภาพด้วย หลัก 5 อ.

และ 1 พ. ได้แก่

หลัก 5 อ. คือ

1. อากาศบริสุทธิ์

2. อาหารสะอาดและถูกส่วน

3. อากาศบริสุทธิ์

4. อารมณ์แจ่มใส ไม่เครียด รู้จักปล่อยวาง

5. อุจาระ ระบบขับถ่ายทำงานดี

หลัก 1 พ. คือ

1. อากาศบริสุทธิ์

ระบบภูมิคุ้มกัน

มนุษย์เราสร้างภูมิคุ้มกันตั้งแต่อยู่ในท้องแม่ เพราะเราอยู่ในโลกของสิ่งแปลก

ปลอมที่มาคุกคามร่างกายเราอยู่ตลอดเวลา ซึ่งในช่วงเดือนแรกทารกยังสร้าง

ภูมิคุ้มกันเองไม่ได้ ทารกจะได้รับภูมิคุ้มกันจากแม่ผ่านทางรก เมื่อทารกคลอด

ออกมาก็ยังคงต้องการภูมิคุ้มกันจากแม่อยู่ดี เพราะระบบภูมิคุ้มกันของเด็กยัง

เจริญเติบโตไม่เต็มที่ โดยภูมิคุ้มกันจะมีอยู่ในน้ำนมและมีปริมาณมากในน้ำนม

เหลือง/น้ำนมแรก (Colostrums) เป็นน้ำนมใน 4-7 วันแรกหลังคลอด

ระบบภูมิคุ้มกัน แบ่งได้เป็น 2 ระบบ คือ

1. ระบบภูมิคุ้มกันที่ติดตัวมาแต่กำเนิด (Innate Immune System) ประกอบ

ด้วยเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดต่างๆ ที่ไหลเวียนไปกับกระแสเลือดทั่วร่างกาย เพื่อ

ไปทำลายเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมที่มาคุกคาม

2. ระบบภูมิคุ้มกันที่เกิดจากการปรับตัว (Adaptive Immune System)

เป็นระบบที่ทำงานเฉพาะกรณี เมื่อมีเชื้อโรคที่หลงเหลือจากการกำจัดที่ด่านแรก

จะถูกกำจัดโดยด่านที่สองนี้ โดยการสร้างสารภูมิคุ้มกันที่เรียกว่า"แอนติบอดี้"

(Antibody) ขึ้นมาเพื่อทำลายเชื้อโรคที่ยังหลงเหลืออยู่

ความสำคัญของระบบภูมิคุ้มกัน

"สุขภาพของเราจะดีได้แค่ไหนนั้น สิ่งสำคัญอยู่ที่ระบบภูมิคุ้มกัน" ซึ่งระบบภูมิคุ้มกัน

มีบทบาทสำคัญในการปกป้องสุขภาพให้รอดพ้นจากการคุกคามของเชื้อโรค และ

โรคภัยไข้เจ็บต่างๆ รวมทั้งโรคมะเร็ง เมื่อระบบภูมิคุ้มกันแข็งแรงร่างกาย เราจะ

สามารถฟื้นตัวจากการเจ็บป่วยได้เร็วขึ้นอาจสรุปได้ว่า...

หน้าที่หลักของระบบภูมิคุ้มกัน คือ

1. Defense : ป้องกัน ทำลายเชื้อโรค และสิ่งแปลกปลอม

2. Homeostasis : คอยกำจัดเซลล์ปกติที่เสื่อมสภาพ เช่น เม็ดเลือด

ที่มีอายุมากออกจากระบบของร่างกาย

3. Surveillance : คอยจับตาดูเซลล์ต่างๆ ที่แปรสภาพผิดไปจากปกติ

เช่น เซลล์เนื้องอก (Tomor cells) เพื่อป้องกันการเกิดมะเร็ง

ถ้าระบบภูมิคุ้มกันที่แข็งแรงการตอบสนองต่อสิ่งที่มากระตุ้นต้องอยู่ในภาวะสมดุล แต่ถ้าเกิดการเสียสมดุลก็จะก่อปัญหาสุขภาพ เช่น

กรณีที่ภูมิคุ้มกันตอบสนองไวเกินไป : ก่อให้เกิด โรคภูมิแพ้ ลมพิษ หอบหืด

ผื่นแพ้ต่างๆ และโรคแพ้ภูมิตัวเอง(Autoimmune) ได้แก่ SLE (โรคพุ่มพวง)

โรครูมาตอยด์ สะเก็ดเงิน เบาหวานประเภทที่ 1 เป็นต้น

กรณีที่ภูมิคุ้มกันทำงานต่ำเกินไป : ก่อให้เกิด โรคมะเร็ง เอดส์/HIV และโรคติด

เชื้อต่างๆ ได้แก่ ไวรัสตับอักเสบ เริม งูสวัด วัณโรค ไอเรื้อรัง ไข้หวัดใหญ่

แผลเบาหวาน เป็นหนอง ไข้เลือดออก ไข้หวัด ฯลฯ

กลไกการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน

เซลล์สำคัญในระบบภูมิคุ้มกัน

เซลล์เม็ดเลือดขาว (White Blood Cell : WBC) ซึ่งมีต้นกำเนิดมาจาก

ไขกระดูกและกระจายอยู่ทั่วร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเนื้อเยื่อน้ำเหลือง

เช่น ต่อมน้ำเหลือง ม้าม Peyer's patch ในลำไส้ เป็นต้น

ลิมโฟไซต์ (Lymphocyte) เป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวขนาดเล็ก ที่มีบทบาท

สำคัญมากในการกำจัดเชื้อโรคที่มารุกราน รวมทั้งเซลล์ของร่างกายที่มี

การกลายพันธุ์ และก่อตัวเป็นเซลล์มะเร็ง แบ่งย่อยเป็น 3 ชนิด คือ

1. T-Cell

2. B-Cell

3. Natural Killer Cells หรือ NK Cells

NK Cells (Natural Killer Cells) หรือ เซลล์เพชรฆาต

เป็นลิมโฟไซต์ (Lymphocyte) ชนิดหนึ่ง ปรกติจะมีจำนวนน้อยมากประมาณ

ไม่เกิน 5% ของ Lymphocyte ทั้งหมด NK Cells จะทำลายเซลล์แปลกปลอม

ทุกชนิดทั้งเชื้อโรคและเซลล์ร่างกายที่ผิดปรกติ ยกเว้น เซลล์ที่ดีของร่างกาย

เท่านั้น ที่ NK Cells จะไม่ทำลาย

ความสำคัญของ NK Cells

NK Cells เป็นเซลล์ที่สำคัญในระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งเป็นด่านแรกใน

การปกป้องร่างกายจากเชื้อโรค& สิ่งคุกคาม เมื่อ NK Cell ถูกกระตุ้นมันจะ

โต้ตอบ 2 อย่าง คือ

1. ปล่อยสารสื่อโปรตีน : ซึ่งทำหน้าที่กระตุ้นการทำงานของเซลล์ในระบบ

ภูมิคุ้มกันให้ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ

2. ทำหน้าที่เป็นเซลล์นักฆ่า : เป็นเซลล์นักฆ่าที่มีประสิทธิภาพสูงในการทำลาย

เซลล์ที่ติดเชื้อและเซลล์มะเร็ง

หน้าที่หลักของ NK Cells คือ กำจัดเซลล์มะเร็ง (Tumor Cells) และ

เซลล์ของร่างกายที่ติดเชื้อเชื้อไวรัส โดยการยิงเอ็นไซม์ที่มีพิษร้ายแรง

(Toxic Enzyme) ใส่เซลล์เป้าหมาย

ความสัมพันธ์ระหว่างประสิทธิภาพการทำงานของ NK Cells & สุขภาพ

ประสิทธิภาพการทำงานของ NK Cells (NK Cell Activity) มีความสำคัญมาก

ผู้ป่วยมะเร็งเกือบทั้งหมดมีประสิทธิภาพการทำงานของ NK Cells ต่ำ ส่วนใหญ่

อยู่ในช่วง 0 - 20

ผู้ป่วยโรคเรื้อรังจำนวนมากรวมทั้งโรคปวดเมื่อย(Fybromyalgia) โรคอ่อนเพลีย

เรื้อรัง (Chronic Fatique Syndrome) โรคแพ้ภูมิตัวเอง (AutoimmuneDisoders)

ได้แก่ โรคปวดข้อรูมาตอยด์ (Rheumatoid Arthritis) โรคลูปัส (Lupus,SLE)

และ Multiple Sclerosis ก็มีประสิทธิภาพการทำงานของ NK Cells ต่ำ อยู่ใน

ช่วง 10-30

ผู้ที่มีสุขภาพแข็งแรงประสิทธิภาพการทำงานของ NK Cells จะอยู่ในช่วง 50-150

ประสิทธิภาพการทำงานของ NK Cells ลดลงตามอายุ จาก 20-80 ปี ทำให้มี

โอกาสเสี่ยงของการเป็นมะเร็งเพิ่มขึ้น เมื่อมีอายุเพิ่มขึ้นทุกๆ 10 ปี

ผู้ป่วยมะเร็งที่มีประสิทธิภาพการทำงานของ NK Cells ต่ำ จะมีโอกาสรอดชีวิตต่ำ

ผู้ป่วยมะเร็งที่ประสิทธิภาพการทำงานของ NK Cells สูง จะมีโอกาสรอดชีวิตสูง

กว่า (American Medical Review)

ตัวอย่าง จากการศึกษาในผู้ใหญ่ อายุมากกว่า 40 ปี จำนวน 3,624 คน พบว่า

ผู้ที่ประสิทธิภาพการทำงานของ NK Cells สูง มีโอกาสเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งต่ำ

ในขณะที่ผู้ที่มีประสิทธิภาพการทำงานของ NK Cell ต่ำ มีโอกาสเสี่ยงต่อการ

เป็นมะเร็งสูง (Lancet 2000 356 : 1795)